Dari Genetik Ibu dan Ayah: Bagaimana DNA Tentukan Kesuburan dan Jantina Anak

1. Kita Adalah Gabungan Dua Dunia Genetik

Setiap manusia adalah hasil gabungan 50% genetik daripada ibu dan 50% daripada ayah. Namun, cara gen berinteraksi tidak sesederhana “campur dua sama rata”.

Ada gen yang lebih dominan, ada yang tersembunyi dan inilah yang menjadikan setiap individu unik walaupun dalam keluarga yang sama.

Contohnya, warna mata, bentuk muka, atau jenis rambut mungkin menyerupai sebelah pihak. Tapi di sebalik ciri luaran ini, banyak juga gen yang mempengaruhi kesuburan, sistem imun, dan hormon.

2. Dari Ibu: Genetik Mitokondria

Setiap sel dalam badan kita mempunyai “kilang tenaga” kecil dipanggil mitokondria. Menariknya, semua mitokondria dalam tubuh manusia datang daripada ibu, bukan ayah.

Itulah sebabnya, sebarang masalah atau mutasi dalam DNA mitokondria hanya boleh diwarisi daripada garis keturunan ibu.

Dalam dunia kesuburan, gen mitokondria juga memainkan peranan penting kerana ia mempengaruhi kualiti telur dan tenaga yang diperlukan untuk pembahagian embrio.

3. Dari Ayah: Kekuatan Y Chromosome

Penentu jantina anak datang daripada sperma ayah sama ada membawa kromosom X (untuk bayi perempuan) atau Y (untuk bayi lelaki).

Y chromosome ini unik kerana ia hanya diwarisi daripada ayah kepada anak lelaki. Ia mengandungi gen penting untuk pembentukan testis, penghasilan sperma, dan ciri maskulin seperti suara garau dan pertumbuhan bulu muka.

Namun, jika ada gangguan pada Y chromosome, ia boleh menyebabkan masalah kesuburan lelaki seperti bilangan sperma rendah (oligospermia) atau tiada sperma langsung (azoospermia).

💡 Tahukah Anda?
Y chromosome ialah satu-satunya kromosom yang tidak bercampur semula (recombine) dengan kromosom lain ketika pembahagian sel. Ini bermakna, struktur genetik pada Y chromosome hampir sama seperti yang diwarisi daripada ayah, datuk, dan moyang lelaki — menjadikannya “peta genetik” yang stabil sepanjang generasi.

4. Ciri-Ciri Dari Ibu dan Ayah: Siapa Warisi Apa?

Kita selalu dengar orang kata “anak ni ikut muka ayah” atau “pandai macam mak dia”. Tapi sebenarnya, banyak sifat dan kebolehan memang ada asas genetik tertentu yang diwarisi daripada salah satu pihak.

Antara ciri yang sering dikaitkan dengan genetik ibu:

• Kecerdasan & memori: Banyak gen berkaitan kebolehan kognitif terletak pada kromosom X, yang diwarisi dari ibu.

• Kualiti mitokondria: Hanya datang daripada ibu — mempengaruhi tenaga sel dan metabolisma.

• Tekstur rambut & kulit: Ada kaitan dengan gen dominan dari garis keturunan ibu.

Sementara dari ayah pula:

• Ketinggian & saiz tubuh: Banyak gen pertumbuhan dikawal oleh ekspresi gen ayah.

• Bentuk hidung, rahang, dan saiz kaki: Ciri fizikal ini sering lebih menyerupai sebelah ayah.

• Jantina anak: Ditetapkan oleh sperma ayah sama ada membawa kromosom X atau Y.

Gabungan dua dunia genetik inilah yang menjadikan setiap anak benar-benar unik, walaupun lahir daripada pasangan yang sama.

5. Bila Genetik Jadi Faktor TTC

Kadangkala, pasangan yang TTC bertahun-tahun tanpa hasil bukan disebabkan gaya hidup semata-mata, tapi faktor genetik yang tersembunyi.
Antara contohnya:

• Masalah pada DNA sperma atau telur yang menyebabkan embrio tidak berkembang.

• Kecacatan kromosom seperti Klinefelter Syndrome (XXY) yang menjejaskan kesuburan lelaki.

• Gangguan mitokondria yang menjejaskan tenaga dalam telur wanita.

Dalam kes sebegini, pemeriksaan genetik seperti karyotyping atau genetic sperm testing boleh bantu kenal pasti punca sebenar dan menentukan rawatan paling sesuai.

6. Bila Usaha dan Ilmu Bertemu

Memahami genetik bukan bermaksud menyerah pada “nasib DNA”.
Sains kesuburan hari ini mampu bantu ramai pasangan TTC walaupun ada faktor genetik yang mencabar. Rawatan seperti ICSI, PGT (Preimplantation Genetic Testing), dan donor gametes membuka peluang untuk kehamilan sihat dan selamat.

Nota TTC:
Sesetengah faktor genetik boleh mempengaruhi kesuburan, tetapi bukan penentu mutlak. Pemeriksaan awal dan rawatan yang disesuaikan boleh bantu ramai pasangan capai kehamilan walaupun ada faktor keturunan.